Co to jest upadłość konsumencka? Kto może ją ogłosić i jakie są konsekwencje?

W ostatnich miesiącach popularnością cieszy się instytucja upadłości konsumenckiej. Zmienione w ostatnim czasie przepisy ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe w połączeniu z rosnącą inflacją i wzrostem stóp procentowych kredytów powodują, iż coraz więcej osób decyduje się na to by złożyć tzw. wniosek o upadłość konsumencką, a tym samym na ogłoszenie upadłości konsumenckiej. Upadłość konsumencka ma z zasady prowadzić do oddłużenia i umorzenia zobowiązań osoby fizycznej. Ogłoszenie upadłości konsumenckiej należy rozpocząć od zweryfikowania, czy spełnione są przesłanki ustawowe by skutecznie złożyć wniosek o upadłość konsumencką. Należy bowiem pamiętać, że złożenie wniosku inicjuje postępowanie sądowe bez przeprowadzenia którego upadłość konsumencka nie jest możliwa.

Spis treści:

• Co to jest upadłość konsumencka?
• Upadłość konsumencka w 2022 roku
• Kto może ogłosić upadłość konsumencką?
• Jak ogłosić upadłość konsumencką?
• Ile trwa ogłoszenie upadłości konsumenckiej?
• Upadłość konsumencka bez majątku
• Upadłość konsumencka – koszty
• Konsekwencje upadłości konsumenckiej

Co to jest upadłość konsumencka?

Upadłość konsumencka jest postępowaniem skierowanych do osoby fizycznej, która nie prowadzi działalność gospodarczej. Celem postępowania jest pozbycie się zadłużenia i uzyskania równowagi finansowej. Warto wiedzieć, że w związku z upadłością konsumencką zawieszeniu ulegają wszczęte postępowania sądowe i egzekucyjne. (te w konsekwencji zostają umorzone). Natomiast odsetki od bieżących zadłużeń nie są naliczane. Osoba, która złoży wniosek o upadłość konsumencką i której uda się uzyskać oddłużenie odzyskuje z pewnością komfort psychiczny. Bowiem nawet w sytuacji, gdy będzie miało miejsce ustalenie planu spłaty wierzycieli i np. częściowa spłata zobowiązań rozłożona na stosowne raty, będą one uwzględniały bieżącą sytuację i możliwości zarobkowe upadłego, jak i sytuację gospodarczą. Sąd bada bowiem sytuację upadłego, uwzględniając konieczność pozostawienia mu środków na pokrycie bieżących usprawiedliwionych potrzeb życiowych.

Złożenie wniosku pozwala ogłosić upadłości konsumencką i rozpocząć postępowanie upadłościowe właściwe, które w konsekwencji prowadzi do oddłużenia osoby fizycznej. Należy pamiętać, że to sąd zdecyduje czy ostatecznie umorzyć zobowiązania upadłego w całości, czy też w części. Ustalając plan spłaty wierzycieli jest konieczność współpracy z syndykiem.

Upadłość konsumencka w 2022 roku

Obecny rok 2022 r. jest okresem popandemicznym. Dodatkowo od lutego 2022 r. na sytuację gospodarczą i ekonomiczną w kraju ma niezwykle duży wpływ wojna za wschodnią granicą kraju. Dlatego, mamy do czynienia z dynamicznie rosnącym wskaźnikiem inflacji, który powoduje poważny wzrost cen towarów i usług. Jak również wzrastają stopy procentowe kredytów. Coraz mniej osób posiada zdolność kredytową, coraz więcej nabywa tzw. zdolność upadłościową. Niekorzystna sytuacja w kraju powoduje, iż coraz większy odsetek osób musi korzystać doraźnie z wysoko oprocentowanych kredytów konsumpcyjnych. Natomiast osoby, które posiadają już zadłużenie, z reguły tracą płynność finansową. Często jedyną drogą i wyjściem z tej trudnej sytuacji jest skorzystanie z przepisów ustawy – Prawo upadłościowe i złożenie wniosku do sądu upadłościowego, mającego na celu ogłoszenie upadłości konsumenckiej.

W toku postępowania upadłościowego bada się wszelkie przesłanki warunkujące samą możliwość ogłoszenia upadłości konsumenckiej. Również w ramach postępowania upadłościowego właściwego bada się wszelkie aspekty dotyczące osoby upadłego. M.in.: jego możliwości co do majątku, zarobków, zakres długów oraz ilość wierzycieli oraz powiązane z tym możliwości spłaty wierzycieli. Rok 2022 r. w stosunku do poprzednich lat w ocenie specjalistów będzie rokiem, w którym dynamicznie wzrośnie liczba złożonych wniosków do sądów upadłościowych, co już niedługo zostanie zweryfikowane. W tym roku jest także możliwość złożenia wniosku o upadłość konsumencką elektronicznie za pośrednictwem Krajowego Rejestru Zadłużonych, który funkcjonuje od grudnia 2021 roku. Jeżeli zastanawiasz się nad złożeniem wniosku o ogłoszenie upadłości, warto już teraz zadbać o  konsultację z kancelarią upadłościową. Aby ustalić, czy znajdujesz się w sytuacji niewypłacalności i spełniasz przesłanki. Dzięki temu, w krótkim czasie możesz złożyć wniosek o upadłość konsumencką.

Kto może ogłosić upadłość konsumencką?

Upadłość konsumencka jest przeznaczona dla (niewypłacalnych dłużników) osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej. Dłużnik jest niewypłacalny, jeżeli utracił zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych. Dzieje się tak, gdy opóźnienie w wykonaniu tych zobowiązań pieniężnych przekracza trzy miesiące. W związku z tym, jeżeli nie posiadasz wystarczających środków pieniężnych na regulowanie bieżących zobowiązań i zaspakajanie podstawowych potrzeb, powinieneś zastanowić się nad ogłoszeniem upadłości konsumenckiej, tak by zobowiązania i długi nie rosły, oraz by sąd mógł zbadać Twoją sytuację i dokonać ustalenia planu spłaty wierzycieli według Twoich obecnych możliwości bądź nawet dokonać umorzenia zobowiązań bez ustalenia planu spłaty wierzycieli. Ze złożeniem wniosku nie powinno czekać się zbyt długo w sytuacji, gdy występują przesłanki do ogłoszenia upadłości, bowiem im szybciej sąd wyda postępowania o ogłoszeniu upadłości, zadłużenie przestaje wzrastać, co jest korzystnym zjawiskiem, bowiem nawet w razie ustalenia planu spłat, kwota do spłaty będzie niższa.

Jak ogłosić upadłość konsumencką?

Aby ogłosić upadłość konsumencką wystarczającym jest spełnienie przesłanki popadnięcia przez osobę fizyczną nieprowadzącą działalności gospodarczej w stan niewypłacalności. Jednakże dla pełnego zbadania sytuacji warto w tym celu udać się do specjalistów zajmujących się na co dzień prawem upadłościowym. Kancelaria upadłościowa zajmie się nie tylko zbadaniem wszystkich niezbędnych przesłanek do złożenia wniosku, ale również może pomóc w przygotowaniu i wniesieniu do właściwego sądu kompletnego wniosku, tak by w toku postępowania upadłościowego nie musieć uzupełniać braków formalnych wniosku, które spowolnią rozpoznanie sprawy.

Należy także pamiętać, że niezwykle istotnym elementem wniosku jest jego uzasadnienie, ponieważ w postanowieniu o ustaleniu planu spłaty wierzycieli sąd m.in. ustala, czy upadły doprowadził do swojej niewypłacalności lub istotnie zwiększył jej stopień umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa oraz określa, w jakim zakresie i okresie, nie dłuższym niż trzydzieści sześć miesięcy, upadły jest obowiązany spłacać zobowiązania, które w postępowaniu upadłościowym prowadzonym zgodnie z przepisami części pierwszej zostałyby uznane na liście wierzytelności, oraz jaka część zobowiązań upadłego powstałych przed dniem ogłoszenia upadłości zostanie umorzona po wykonaniu planu spłaty wierzycieli. W przypadku ustalenia, że upadły doprowadził do swojej niewypłacalności lub istotnie zwiększył jej stopień umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa. To plan spłaty wierzycieli nie może być ustalony na okres krótszy niż trzydzieści sześć miesięcy ani dłuższy niż osiemdziesiąt cztery miesiące.

Sam wniosek może złożyć do sądu w tradycyjnej formie papierowej bądź elektronicznie.

Ile trwa ogłoszenie upadłości konsumenckiej?

Ogłoszenie upadłości konsumenckiej może potrwać od kilku do kilkunastu miesięcy. Wszystko zależy od tego, czy wniosek od razu złożono w komplecie, czy posiada braki, które należy na wezwanie sądu uzupełnić. Wiele zależy również od tego, jak dużo w wniosków wpłynęło w danym sądzie. Także od tempa pracy sędziów, którzy daną sprawą się zajmują. Warunkiem wydania postanowienia o ogłoszeniu upadłości jest złożenie kompletnego i prawidłowo uzasadnionego wniosku. Czas trwania właściwego postępowania upadłościowego zależy, czy dłużnik ogłaszający upadłość konsumencką posiada majątek, który podlega likwidacji, czy też nie.

Upadłość konsumencka bez majątku

Dłużnik, który nie posiada majątku ma krótszą i prostszą drogę do uzyskania umorzenia znacznej części lub nawet całości zobowiązań. Ma również szansę na to, że czas trwania jego postępowania upadłościowego będzie krótszy. Jak wyżej zostało opisane, różnice w czasie mogą być znaczne. W sytuacji, gdy dłużnik posiada znaczny majątek np. kilka nieruchomości, kosztowności o znacznej wartości, a dodatkowo zarobki upadłego są znaczne. To takie postępowanie upadłościowe będzie trwało dłużej, aniżeli postępowanie upadłościowe osoby, która tego majątku nie posiada.

Różnice w czasie trwania postępowania o upadłość konsumencką mogą wynosić kilka- kilkanaście miesięcy, a nawet lat od dnia złożenia wniosku. W dużej mierze zależy to od czasu, w jakim uda się syndykowi dokonać wszystkich czynności związanych z likwidacją majątku. Także od liczby wierzycieli, którzy zgłoszą się do postępowania. Zakładając, że tego majątku nie ma praca syndyka jest dużo prostsza. Wówczas jest szansa, że upadłość konsumencka nastąpi szybciej (w szczególności w braku konieczności ustalenia planu spłat wierzycieli). Mniejsze będą również koszty postępowania upadłościowego oraz samo wynagrodzenie syndyka.

Upadłość konsumencka – koszty

Należy wskazać, że samo złożenie wniosku o upadłość konsumencką wiąże się z opłatą od wniosku w wysokości 30,00 zł. Taką opłatę można uiścić w kasie sądu, przelewem na konto sądu lub wykupić znak opłaty sądowej i dołączyć do składanego wniosku. Do tego należy doliczyć koszty, które powstaną w toku postępowania upadłościowego. To kwoty związane z wynagrodzeniem syndyka i inne koszty postępowania upadłościowego (np. likwidacji majątku). Zgodnie z przepisami prawa upadłościowego koszty postępowania upadłościowego pokrywa się z majątku dłużnika. Jeśli dłużnik nie posiada majątku, który mógłby posłużyć do zaspokojenia tych kosztów, są one tymczasowo pokrywane ze Skarbu Państwa. Chodzi tu przede wszystkim o wyżej wskazane koszty postępowania upadłościowego. W szczególności wynagrodzenie syndyka, co jest częstym przedmiotem pytań wśród osób zainteresowanych upadłością konsumencką.

Konsekwencje upadłości konsumenckiej

Celem ogłoszenia upadłości jest przede wszystkim oddłużenie osoby fizycznej. Warto zaznaczyć, iż uzyskanie oddłużenia przywraca komfort życia upadłemu, który bez długów zabezpiecza sobie spokojną przyszłość. Jak również powoduje, że spadkobiercy po śmierci nie będą musieli martwić się, iż otrzymają w spadku długi. Oczywiście należy liczyć się, iż konsekwencją ogłoszenia upadłości będzie również utrata majątku (w przypadku jego posiadania). Jednakże prawo chroni takie osoby w odpowiedni sposób.

Przykładowo: Osoby, które posiadając nieruchomość służącą do zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych, mogą w wyniku ogłoszenia upadłości utracić dach nad głową. W takiej sytuacji jest możliwość, aby wydzielić z sumy uzyskanej z jego sprzedaży kwotę odpowiadającą przeciętnemu czynszowi najmu lokalu mieszkalnego w tej samej lub sąsiedniej miejscowości za okres od dwunastu do dwudziestu czterech miesięcy.

Podsumowanie

Upadłość konsumencka jest w szczególności rekomendowana dla osób, które popadły w stan niewypłacalności i w najbliższej przyszłości nie widzą perspektyw na poprawę swojej sytuacji finansowej. Nie jest to jednakże remedium na istniejące problemy z długami. Oddłużenie co prawda spowoduje to, że po zakończeniu postępowania upadłościowego można rozpocząć życie z tzw. „czystą kartą”, jednakże należy liczyć się z tym, że ogłoszenie upadłości konsumenckiej powoduje również konsekwencje, z których najważniejszą jest utrata zgromadzonego majątku. Jeśli szukasz rozwiązania dla swojej pogarszającej się sytuacji finansowej, warto w tym celu skorzystać z pomocy prawników. Specjalistów z dziedziny przepisów prawa upadłościowego, tak by kompleksowo uzyskać najskuteczniejszą pomoc, dopasowaną do Twoich potrzeb.

Autor wpisu: doradca restrukturyzacyjny Natalia Zielmachowicz

Właścicielka kancelarii, radca prawny i doradca restrukturyzacyjny. Wieloletnie doświadczenie i gruntowna wiedza z zakresu prawa upadłościowego gwarantuje pomoc prawną na najwyższym poziomie.

Potrzebujesz porady prawnej? Zadzwoń!
+48 797 392 234