06/01/2021
Upadłość konsumencka – czyli właściwie dla kogo
Upadłość konsumencka to zagadnienie, które cieszy się coraz większą popularnością. Bez wątpienia za ową popularnością stoi zwiększająca się liczba dramatów ludzkich, co bez wątpienia nie jest pozytywnym zjawiskiem. Jednakże, fakt jest taki, że problemy z niewypłacalnością są znane ludzkości od wieków. Co ważne, na szczęście stale rośnie również świadomość społeczna co do tego, że istnieją skuteczne sposoby by wyjść ze spirali zadłużeń i zacząć od nowa z tzw. „czystą kartą”. Dla wielu osób takim sposobem jest właśnie upadłość konsumencka.
Zaczynając rozważania czy złożyć wniosek o ogłoszenie upadłości konsumenckiej powinniśmy odpowiedzieć sobie na dwa podstawowe pytania: 1. Co to jest upadłość konsumencka? 2.Czy mogę złożyć taki wniosek – czyli czy jestem konsumentem? (bo przecież skoro „upadłość konsumencka” to znaczy dla „konsumentów”). W niniejszym wpisie skupimy się głównie na zagadnieniu dotyczącym drugiego pytania, tj. dla kogo jest upadłość konsumencka?
Upadłość konsumencka to pojęcie potoczne
Na początek należy wyjaśnić pewną istotną kwestię. Otóż pojęcie „upadłość konsumencka” to pojęcie potoczne, pewne uproszczenie, którego próżno szukać w ustawie prawo upadłościowe. Prawidłowo powinniśmy posługiwać się zwrotem „postępowanie upadłościowe wobec osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej”. Tym samym można by uznać, że odpowiedź na zadane pytanie brzmi: upadłość konsumencka jest przeznaczona dla (niewypłacalnych dłużników) osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej. Przy czym zagadnienie dotyczące niewypłacalności dłużnika zostanie poruszone w osobnym wpisie.
W tym miejscu należy wyjaśnić, iż zgodnie z art. 4911 ustawy z dnia 28 lutego 2003r. Prawo upadłościowe (Dz.U. 2020 poz. 1228) przepisy tytułu V części III ustawy (tj. tytułu „postępowanie upadłościowe wobec osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej”) stosuje się wobec osób fizycznych, których upadłości nie można ogłosić zgodnie z przepisami działu II tytułu I części pierwszej.
Pojęcie osoby fizycznej i działalności gospodarczej
Wyjaśniając kim jest osoba fizyczna nieprowadząca działalność gospodarczej należy w pierwszej kolejności wskazać, iż osobą fizyczną jest każdy człowiek. Pojęcie prowadzenia działalności gospodarczej może natomiast budzić wątpliwości interpretacyjne. Zgodnie z art. 3 ustawy z dnia 06 marca 2018r. Prawo przedsiębiorców (Dz.U. 2019, poz. 1292) działalnością gospodarczą jest zorganizowana działalność zarobkowa, wykonywana we własnym imieniu i w sposób ciągły. Przy czym należy mieć na względzie, że zarówno wskazana definicja działalności gospodarczej jak i definicja przedsiębiorcy zawarta w art. 431 Kodeksu Cywilnego mają jedynie charakter pomocniczy dla uznania, iż dana osoba fizyczna NIE PROWADZI działalności gospodarczej.
Znaczenie wpisu do CEIDG
Dość oczywistym wydaje się przyjęcie, że jeżeli osoba fizyczna jest wpisana do CEIDG (Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej) to nie może być do niej stosowane postępowanie upadłościowe wobec osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej. Przy czym wpis do CEIDG może stworzyć domniemanie prowadzenia działalności, ale nie przesądza o jej prowadzeniu. Powyższe zauważył m.in. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 19 marca 2014r. (sygn. I CSK 364/13), gdzie wskazał, że Stosowny wpis nie jest warunkiem niezbędnym dla uzyskania statusu przedsiębiorcy, gdyż decyduje o tym jedynie faktyczne podjęcie i wykonywanie działalności gospodarczej (art. 4 ust. 1 u.s.d.g.). Zgłoszenie i wpis do ewidencji działalności gospodarczej stanowi tylko podstawę rozpoczęcia działalności gospodarczej w rozumieniu jej legalizacji i nie jest zdarzeniem ani czynnością utożsamianą z podjęciem takiej działalności. Rejestracja działalności gospodarczej nie jest niezbędna do uzyskania statusu przedsiębiorcy wystarczy faktyczne podjęcie i wykonywanie tej działalności.
Przy czym zgodnie z art. 5 ust. 1 i 2 ustawy Prawo przedsiębiorców 1.Nie stanowi działalności gospodarczej działalność wykonywana przez osobę fizyczną, której przychód należny z tej działalności nie przekracza w żadnym miesiącu 50% kwoty minimalnego wynagrodzenia, o którym mowa w ustawie z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz. U. z 2018 r. poz. 2177), i która w okresie ostatnich 60 miesięcy nie wykonywała działalności gospodarczej. 2. Osoba wykonująca działalność, o której mowa w ust. 1, może złożyć wniosek o wpis do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej. Działalność ta staje się działalnością gospodarczą z dniem określonym we wniosku.
Na marginesie należy natomiast odnotować, że w art. 431 k.c. (Kodeksu Cywilnego – przypis własny) zawarto definicję, zgodnie z którą przedsiębiorcą jest osoba fizyczna prowadząca we własnym imieniu działalność gospodarczą lub zawodową. Osoba fizyczna wykonująca działalność nieewidencjonowaną może być tym samym uznana za przedsiębiorcę w rozumieniu przepisów Kodeksu cywilnego (o ile spełnia stosowne przesłanki wynikające z Kodeksu cywilnego), zobowiązanym do przestrzegania przepisów Kodeksu cywilnego adresowanych do przedsiębiorców, w tym przepisów wiążących przedsiębiorców w relacjach z konsumentami . Wynika to z faktu, iż nie można w prosty sposób zastosować publicznoprawnej definicji działalności gospodarczej z art. 3 p.p. (Prawa przedsiębiorców – przypis własny) do prywatnoprawnej definicji przedsiębiorcy zawartej w Kodeksie cywilnym. (A. K. Kruszewski [w:] Prawo przedsiębiorców. Komentarz, red. A. Pietrzak, Warszawa 2019, art. 5.).
Jak widać są przypadki, gdy mogą pojawić się wątpliwości czy sprawa dłużnika może być rozpoznana z zastosowaniem przepisów dotyczących tzw. upadłości konsumenckiej (postępowania upadłościowego wobec osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej), wówczas rekomenduję skorzystanie z pomocy profesjonalisty.
________________________________________________________
Autor wpisu: doradca restrukturyzacyjny Natalia Zielmachowicz
Właścicielka kancelarii, radca prawny i doradca restrukturyzacyjny. Wieloletnie doświadczenie i gruntowna wiedza z zakresu prawa upadłościowego gwarantuje pomoc prawną na najwyższym poziomie.
Potrzebujesz porady prawnej? Zadzwoń!
+48 797 392 234
