Testament – jak szukać ostatniej woli spadkodawcy

Informacja o testamencie jest bardzo istotna dla sprawy spadkowej. Jest to bowiem jedyny sposób skutecznej i efektywnej zmiany kolejności dziedziczenia, jeśli nie zgadzamy się z kolejnością tzw. dziedziczenia ustawowego. W zależności od zapisów w testamencie można przykładowo zmienić krąg osób powołanych do spadku bądź pozbawić prawa do spadku poprzez skuteczne wydziedziczenie. Dlatego w artykule znajdziesz odpowiedź na pytanie – jak szukać ostatniej woli spadkodawcy?

Jak szukać ostatniej woli spadkodawcy?

Przeważnie testator informuje członków rodziny lub osobę powołaną do dziedziczenia na podstawie testamentu, że taki dokument sporządził oraz gdzie go przechowuje. Gdy spadkodawca sporządził testament notarialny, czasami przekazuje takiej osobie wypis. Zdarza się, że po śmierci spadkodawcy najbliżsi znajdują w jego domu testament własnoręczny bądź też wypis testamentu sporządzonego u notariusza. Może jednak zdarzyć się tak, że członek rodziny lub osoba najbliższa ma tylko ogólną informację, że prawdopodobnie testament sporządzono, ale brak samego dokumentu. Wówczas możemy skorzystać z przeszukania Notarialnego Rejestru Testamentów.

Czym jest Notarialny Rejestr Testamentów?

Notarialny Rejestr Testamentów istnieje od 5 października 2011 roku. Z założenia ma on umożliwiać łatwe i szybkie odnalezienie i dotarcie do poszukiwanego dokumentu. Ma on jednak tylko i wyłącznie działanie informacyjne.

Wpis do rejestru dokonuje notariusz na dobrowolny wniosek testatora. Wpis do rejestru jest bezpłatny.

Warto zauważyć, iż Notarialny Rejestr Testamentów jest częścią europejskiej sieci wymiany informacji o testamentach. Sieć działa pod nazwą Stowarzyszenie Sieci Rejestrów Testamentów (ARERT). Umożliwia to więc poszukiwanie również aktów zarejestrowanych w innych krajach wspólnoty oraz w Rosji.

Jakie testamenty można wpisać do rejestru?

W Notarialny Rejestr Testamentów można odnaleźć zarówno testamenty własnoręczne, jeśli przechowywane są u notariusza, jak i notarialne. Wszystko zależy od tego, czy testator zgłosił w kancelarii notarialnej chęć rejestracji testamentu. Trzeba wiedzieć, że nie ma obowiązku rejestrowania testamentów. Wobec czego może się zdarzyć, że nawet testament notarialny może nie być zarejestrowany w Notarialnym Rejestrze Testamentów. Bowiem rejestracja jest dowolna.

Jak wygląda wpis do rejestru?

Aby doszło do wpisu w Notarialnym Rejestrze Testamentów konieczne jest złożenie wniosku przez testatora. Można go złożyć na trzy różne sposoby można:

1. wskazać bezpośrednio w testamencie notarialnym, że testament ma zostać wpisany do przedmiotowego rejestru.
2. złożyć wniosek o wpisanie testamentu do rejestru w protokole przyjęcia testamentu własnoręcznego na przechowanie w kancelarii notarialnej. (testament własnoręczny).
3. zawnioskować o wpis do rejestru w oddzielnym protokole. Jeśli przedmiotem rejestracji jest testament notarialny dotychczas nie zarejestrowany lub testament własnoręczny przechowywany już przez notariusza, który ma go zarejestrować.

Jakie informacje o testamencie znajdziemy w rejestrze?

Rejestr pozwala na wyszukanie w bazie zarejestrowanych testamentów informacji o jego sporządzeniu. Podkreślić należy, iż w rejestrze nie znajdziemy informacji co do treści testamentu ani osób w nim powołanych.

Rejestr wskaże jedynie, że spadkodawca zarejestrował testament oraz kancelarię, w której został on złożony.

Podkreślić należy, iż informacja o zarejestrowaniu ostatniej woli może by ujawniona dopiero po śmierci spadkodawcy. Może ją otrzymać każdy. Nie ma konieczności podawania przyczyny poszukiwania testamentu inaczej interesu prawnego w jego poszukiwaniu. Aby odszukać interesujący nas testament, należy posiadać:

• numer PESEL lub imię i nazwisko spadkodawcy,
• datą śmierci lub urodzenia,
• ostatnie miejsce zamieszkania,
• miejsce urodzenia,
• imiona obojga rodziców.

Co w przypadku braku zarejestrowania testamentu w Notarialnym Rejestrze Testamentów?

Testamenty sporządzone w formie aktu notarialnego, których nie zarejestrowano w Notarialnym Rejestrze Testamentów można odnaleźć również w inny sposób. Notariusz w swojej kancelarii ma bowiem obowiązek przechowywania sporządzonego testamentu przez dziesięć lat. Następnie przekazuje je do archiwum ksiąg wieczystych właściwego sądu rejonowego.

W tym przypadku potrzebna jest jednak wiedza, w której z kancelarii notarialnych, spadkodawca mógł sporządzić dany testamentu. Jeżeli ewentualny spadkobierca nie posiada takiej wiedzy pozostaje mu jedynie podjęcie czynności poszukiwawczych we wszystkich możliwych kancelariach notarialnych np. w miejscu zamieszkania spadkodawcy lub w pobliskich miastach.

Dużo większych problemów nastręcza odnalezienie testamentu spisanego bez udziału notariusza tzw. testamentu własnoręcznego. Którego z reguły nie oddaje się do przechowania w kancelarii notarialnej. Mimo że dla sądu ma on taką samą wartość dowodową jak te sporządzone przez notariusza, to dużo łatwiej może on zaginąć. Zdarza się również, iż testamenty tego rodzaju celowo zostają „zgubione lub zniszczone” przez niezadowolonych z ich treści i zawartych w nich zapisów spadkobierców. Czasami spadkodawca przechowuje testament w miejscu, w którym jego efektywne odnalezienie staje się niemalże całkowicie niemożliwe.

Podsumowanie – jak szukać ostatniej woli spadkodawcy?

Zarejestrowanie testamentu w Notarialnym Rejestrze Testamentów minimalizuje ryzyko nieodnalezienia testamentu, czy też jego ujawnienia z opóźnieniem. Dodatkową zaletą jest ułatwienie ujawnienia wszystkich testamentów testatora po jego śmierci za pomocą jednej czynności dokonywanej w kancelarii notarialnej – bez potrzeby czasochłonnych poszukiwań. Ponadto w przypadku testamentu własnoręcznego, którego treść mogłaby spowodować u ewentualnego spadkobiercy niezadowolenie, zarejestrowanie takiego testamentu, pozwoli na późniejsze ustalenie jego prawidłowej treści i dokonanych w nim zapisów, w przypadku zniszczenia takiego testamentu przez taką osobę.

W razie pytań zapraszamy do kontaktu z Kancelarią poprzez formularz kontaktowy.