Nowe stanowisko organów podatkowych w kwestii eksploatacji w tranasporcie międzynarodowym

W dniu 21 czerwca 2021 r. oraz niespełna cztery miesiące później, bo dnia 20 października 2021 r. Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej wydał dwie interpretacje indywidualne (nr 0115-KDIT2.4011.255.2021.2.HD oraz nr 0115-KDIT2.4011.538.2021.1.DS) przepisów prawa podatkowego, które niewątpliwie są interpretacjami przełomowymi dla polskich marynarzy wykonujących pracę na pokładzie statków morskich z sektora offshore.

• Dotychczasowa praktyka organów podatkowych w zakresie rozumienia i definicji pojęcia transport międzynarodowy

Od pewnego czasu zauważyć można, iż Urzędy Skarbowe w większości polskich miast podważają twierdzenie, że marynarze pracujący na statkach z sektora offshore mogą korzystać z ulgi abolicyjnej oraz instytucji ograniczenia poboru zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych. Przeszkodę do ich zastosowania ma stanowić brak spełnienia jednej z wymaganych przesłanek tj. eksploatacji statku w transporcie międzynarodowym. Stanowisko urzędu skarbowego w tym względzie w dużej mierze opiera się na wykładni językowej transportu morskiego. W ślad za organami podatkowymi podobne rozumienie definicji transportu międzynarodowego przyjęły sądy administracyjne działające w Polsce. Dla przykładu można wskazać na wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z dn. 17 listopada 2021r. w którym wskazano, że eksploatację statku w transporcie należy utożsamiać z jego używaniem w żegludze do określonych, własnych celów, zaś warunkiem eksploatacji statku w transporcie międzynarodowym jest uzyskiwanie przez eksploatującego przychodów z transportu międzynarodowego. Transport morski oznacza więc przewóz statkami w celach zarobkowych pasażerów i ładunków przez wody morskie.

Zagadnienie transportu morskiego zostanie dogłębniej i szerzej poruszone w odrębnej publikacji, niemniej jednak już na tym etapie warto wskazać, iż zgodnie z definicją legalną zawartą w wielu konwencjach i umowach o unikaniu podwójnego opodatkowania określenie „transport międzynarodowy” oznacza wszelki transport statkiem morskim lub statkiem powietrznym, z wyjątkiem przypadku, gdy statek morski lub statek powietrzny jest eksploatowany wyłącznie między miejscami położonymi w Umawiającym się Państwie. Z definicji tej wynika, expressis verbis, iż transport międzynarodowy obejmuje wszystkie aspekty eksploatacji statku, poza sytuacją, gdy statek jest eksploatowany wyłącznie na terytorium Państwa, która jest stroną danej Umowy czy Konwencji.

W niektórych sytuacjach organy podatkowe całkowicie pomijają legalne definicje transportu międzynarodowego, które są zawarte w samych umowach i konwencjach międzynarodowych o unikaniu podwójnego opodatkowania, a definicje tegoż pojęcia czerpią z nienormatywnych źródeł prawa jakim jest Słownik Języka Polskiego PWN.

Zgodnie z powyższym organy podatkowe powołując się na słownikowe definicje przyjęły w wydawanych przez siebie decyzjach, iż transportem międzynarodowym jest transport osób lub ładunków przez wody morskie w celach zarobkowych.

Takie działanie organu spowodowało, iż większość marynarzy będących polskimi rezydentami podatkowymi pracujących na statkach z sektora offshore pozbawionych zostało możliwości zastosowania preferencji podatkowej w postaci ulgi abolicyjnej co w konsekwencji doprowadzić miało do zapłaty przez nich podatku dochodowego od osób fizycznych.

Z taką praktyką organów można spotkać się również obecnie.

• Stanowisko zawarte w nowych interpretacjach indywidualnych

Jak zostało wskazane powyżej, dotychczas statki takie jak np. Pipe-Layer, DSV, PSV, statki sejsmiczne uważane były przez niektóre urzędu skarbowe i wojewódzkie sądy administracyjne za jednostki morskie niemogące służyć do wykonywania transportu morskiego, a tym samym nie były one uznawane za eksploatowane w transporcie międzynarodowym.

Przykłady takich orzeczeń z roku 2021 są następujące: Statek badawczo-pomiarowy nie wykonuje transportu międzynarodowego (wyrok WSA w Gdańsku z dn. 28.04.2021r., sygn. I SA/Gd 273/21); Jednostki pływające typu FPSO nie są statkami eksploatowanymi w transporcie międzynarodowym, bowiem ich zasadniczym przeznaczeniem jest wydobycie, przetwarzanie, magazynowanie surowców, a następnie ich wyładunek, a nie przewóz osób i ładunków pomiędzy miejscami położonymi w różnych państwach (wyrok WSA w Bydgoszczy z dn. 27.04.2021r., sygn. I SA/Bd 120/21); Pomimo, iż statek oznaczony jako jednostka typu Pipe Layer lub Pipe Laying Vessel może przemieszczać się między różnymi portami, nie można uznać, że wykonuje on transport międzynarodowy (wyrok WSA w Gdańsku z dn. 23 marca 2021r., sygn. I SA/Gd 1105/20).

Jak wynika natomiast z treści obu indywidualnych interpretacji podatkowych, które stanowią przedmiot niniejszego artykułu, marynarz podlegający nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu w Polsce, w związku z uzyskiwaniem dochodów z pracy najemnej na pokładzie statku morskiego, w sytuacji gdy do dochodów tych będzie miała zastosowanie – zgodnie z umową o unikaniu podwójnego opodatkowania – metoda proporcjonalnego zaliczenia i dochody te nie zostały i nie zostaną uzyskane w krajach i na terytoriach stosujących szkodliwą konkurencję podatkową w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych – będzie mógł dokonać odliczenia ulgi abolicyjnej. Do dochodów takiego marynarza nie będzie miał ponadto zastosowania limit, o którym mowa w zdaniu drugim przepisu art. 27g ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (ograniczenie ulgi abolicyjnej do kwoty 1.360,00 zł), gdy statek morski, na którym wykonuje pracę, jest eksploatowany w żegludze międzynarodowej. Zatem marynarz taki osiąga dochody z tytułu pracy najemnej wykonywanej poza terytorium lądowym państw.

Celem wyjaśnienia wskazać pragnę, iż w interpretacji tej organ podatkowy odniósł się również do zagadnienia żeglugi międzynarodowej oraz dotychczas enigmatycznego zwrotu „poza terytorium lądowym państw”.

W świetle przedstawionego we wniosku o wydanie przedmiotowej interpretacji stanu faktycznego, organ podatkowy wskazał, iż zgodnie z rozumieniem art. 5a pkt 48 ustawy z dnia 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. 2021, poz.1128), żegluga międzynarodowa – oznacza żeglugę między:

1. a) portami polskimi a portami zagranicznymi, w tym także między portami polskimi, pod warunkiem że żegluga między portami polskimi jest częścią podróży morskiej do portu zagranicznego,
2. b) portami polskimi a miejscami przeznaczenia położonymi poza granicą polskiego morza terytorialnego,
3. c) portami zagranicznymi,
4. d) miejscami przeznaczenia położonymi poza granicą polskiego morza terytorialnego,
5. e) portami zagranicznymi a miejscami przeznaczenia położonymi poza granicą polskiego morza terytorialnego.
   W kwestii określenie „terytorium lądowe państw”, organ podatkowy wskazał, iż nie zostało ono zdefiniowane w przepisach ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zgodnie z treścią objaśnień podatkowych z 10 sierpnia 2021 r. dotyczących zasad stosowania ulgi abolicyjnej, o której mowa w art. 27g ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, art. 6 ustawy z dnia 12 października 1990 r. o ochronie granicy państwowej (Dz. U. z 2019 r. poz. 1776) przewiduje, że Polska wykonuje swoje zwierzchnictwo nad terytorium lądowym oraz wnętrzem ziemi znajdującym się pod nim, morskimi wodami wewnętrznymi i morzem terytorialnym oraz dnem i wnętrzem ziemi znajdującymi się pod nimi, a także w przestrzeni powietrznej znajdującej się nad terytorium lądowym, morskimi wodami wewnętrznymi i morzem terytorialnym.

Zgodnie z przytoczonym przepisem, poza terytorium lądowym państw znajdują się:

• wyliczone w tym przepisie kategorie zaliczane do terytorium państw inne niż terytorium lądowe, a więc: wnętrze ziemi pod terytorium lądowym państw, morskie wody wewnętrzne i morze terytorialne oraz dno i wnętrze ziemi znajdujące się pod nimi, a także przestrzeń powietrzna znajdująca się nad terytorium lądowym, morskimi wodami wewnętrznymi i morzem terytorialnym, a także
• obszary niestanowiące terytorium państw, w tym obszary podlegające ograniczonej jurysdykcji państw.

W związku z powyższym, do rozliczenia dochodów z uwzględnieniem ulgi abolicyjnej w pełnej wysokości (bez stosowania wprowadzonego limitu) uprawnieni są podatnicy osiągający zagraniczne dochody poza terytorium lądowym państw, w ramach niektórych zawodów takich jak np. marynarze, stewardesy lub piloci.

Powyższe założenie i rozumowanie takiego pojęcia jest korzystne dla polskich marynarzy, gdyż potwierdza prawo do ulgi abolicyjnej w pełnej wysokości, bez ograniczenia kwotowego.

Aspektem, na który należy zwrócić szczególną uwagę, jest stwierdzenie organu, iż możliwość skorzystania z ulgi abolicyjnej nie jest uzależniona od rodzaju statku, na którym świadczona jest przez marynarza praca.

Podatnik będący marynarzem, który wykonuje pracę na statku eksploatowanym w żegludze międzynarodowej, zgodnie z rozumieniem art. 5a pkt 48 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych będzie mógł skorzystać z ulgi abolicyjnej w pełnym wymiarze. W sytuacji wykonywania pracy najemnej poza terytorium lądowym państw, marynarz będzie miał możliwość skorzystania z ulgi abolicyjnej w pełnym wymiarze, bez względu na rodzaj statku.

Podsumowanie

Interpretacje podatkowe wydane przez Krajową Informację Skarbową dnia 21 czerwca 2021 r. oraz dnia 20 października 2021 r. są korzystne dla marynarzy i mogą stanowić ważny argument w kontaktach z organami podatkowymi.

Należy jednak mieć na względzie, że stanowisko to nie jest wiążące dla Urzędów Skarbowych i mimo to, organy podatkowe w Polsce w dalszym ciągu mogą podważać prawo do ulgi abolicyjnej marynarzom wykonującym prace na statkach morskich z sektora offshore. W celu osobistego zabezpieczenia interesów podatkowych Kancelaria rekomenduje wystąpienie z wnioskiem o wydanie interpretacji indywidualnej, która może pomóc w ewentualnych, późniejszych sporach z Urzędami Skarbowymi. Warto zaznaczyć, iż Zespół Kancelarii świadczy m. in. usługi w postaci pomocy w uzyskaniu interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego, a także w reprezentacji marynarzy przed Urzędem Skarbowym oraz w ewentualnych, późniejszych postępowaniach sądowych. W razie pytań lub wątpliwości zapraszamy do kontaktu.

Jeżeli są Państwo zainteresowani otrzymaniem broszury dotyczącej obsługi prawnej marynarzy w roku 2022 przez naszą Kancelarię prosimy o kontakt pod adresem e-mail: n.zielmachowicz@radcaprawny-trojmiasto.pl