Kredyt hipoteczny – w jaki sposób ustawa o udzielaniu kredytów chroni konsumenta?

W dniu 22 lipca 2017 r., po upływie 3 miesięcy od dnia ogłoszenia weszła w życie ustawa z dnia 23 marca 2017 r. o kredycie hipotecznym oraz o nadzorze nad pośrednikami kredytu hipotecznego i agentami. Ustawa miała na celu wdrożenie do polskiego porządku prawnego przepisów unijnych oraz zmieniła zasady zawierania kredytów hipotecznych. Co warto wiedzieć o nowych regułach udzielania kredytów hipotecznych?

Bardziej świadomy kredytobiorca

Co istotne z perspektywy osoby planującej zawarcie umowy kredytu hipotecznego, obecnie kredytodawca ma obowiązek ustalić rzeczywistą roczną stopę oprocentowania oraz całkowitą kwotę do zapłaty przez konsumenta na podstawie informacji uzyskanych od konsumenta dotyczących składników preferowanego przez konsumenta kredytu hipotecznego. Jednocześnie ustawa przewiduje, że przedstawienie przez konsumenta niekompletnych informacji niezbędnych do przeprowadzenia oceny zdolności kredytowej przed zawarciem umowy o kredyt hipoteczny nie stanowi podstawy do wypowiedzenia tej umowy przez kredytodawcę.

Kredyt w obcej walucie

Zgodnie z zapisami ustawy, kredyt hipoteczny obecnie może zostać udzielony wyłącznie w walucie, w której konsument uzyskuje większość swoich dochodów lub posiada większość środków finansowych lub innych aktywów. Nie oznacza to, że ustawa całkowicie zabrania udzielania kredytów indeksowanych do waluty obcej. Jednak również w tym przypadku konsumentowi może zostać udzielony kredyt indeksowany do waluty, w której uzyskuje on większość swoich dochodów lub posiada większość środków finansowych lub innych aktywów wycenianych w walucie udzielenia kredytu hipotecznego lub walucie, do której kredyt hipoteczny jest indeksowany.

Ustawa przewiduje obowiązek kredytodawcy do zmiany waluty umowy kredytu na inną walutę przy zastosowaniu średniego kursu waluty ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski w dniu złożenia wniosku, pod warunkiem, że zostaną spełnione warunki o których mowa w ustawie, tj. gdy:

1. konsument uzyskuje w tej walucie większość swoich dochodów lub posiada większość środków finansowych lub innych aktywów wycenianych w tej walucie, według stanu na dzień dokonania ostatniej oceny zdolności kredytowej w odniesieniu do tej umowy o kredyt hipoteczny, lub
2. waluta ta jest walutą państwa członkowskiego, w którym konsument miał miejsce zamieszkania w dniu zawarcia umowy o kredyt hipoteczny lub w którym ma miejsce zamieszkania w dniu złożenia wniosku.

Jednocześnie, w kontekście umów kredytu udzielonych w walucie obcej, warto wspomnieć o postanowieniu, zgodnie z którym w przypadku umowy o kredyt hipoteczny w walucie obcej konsument może dokonywać spłaty rat kapitałowo-odsetkowych bezpośrednio w tej walucie. Spłata kredytu w walucie obcej dotyczy także spłaty całości lub części kredytu hipotecznego przed terminem określonym w umowie o kredyt hipoteczny, przy czym to uprawnienie kredytobiorcy nie jest uzależnione od jakichkolwiek dodatkowych kosztów lub spełnienia innych warunków.

Zwrot opłat i kosztów

Ustawa zawiera również inne, korzystne z perspektywy konsumenta rozwiązanie. Opłaty i inne koszty uiszczone przez konsumenta przed zawarciem umowy o kredyt hipoteczny podlegają niezwłocznie zwrotowi, w przypadku, gdy umowa o kredyt hipoteczny nie została zawarta lub kwota kredytu hipotecznego nie została wypłacona przez kredytodawcę w terminie wskazanym w umowie o kredyt hipoteczny.

Zasady wynagradzania pracowników kredytodawcy

W celu zminimalizowania ryzyka nierzetelnego wprowadzania w błąd przez kredytodawcę co do warunków zawieranej umowy kredytu hipotecznego, obecna ustawa ma wyeliminować uzależnienie wynagrodzenia personelu kredytodawcy od osiągnięcia określonych celów w zakresie sprzedaży. Błędne informowanie co do charakteru i bezpieczeństwa oferowanych przez Banki produktów stanowi niejednokrotnie zarzut podnoszony przez konsumentów w sporach sądowych z bankami.

Z tego też powodu, ustawa o kredycie hipotecznym oraz o nadzorze nad pośrednikami kredytu hipotecznego i agentami stanowi, że wynagrodzenie podstawowe oraz zmienne składniki wynagrodzenia personelu kredytodawcy wykonującego jakiekolwiek czynności związane z oceną zdolności kredytowej nie mogą być zależne od zaakceptowanych wniosków o udzielenie kredytu hipotecznego.

Należy przy tym pamiętać, że rozwiązania zawarte w powyższej ustawie mają zastosowanie do umów o kredyt hipoteczny zawartych po dniu wejścia w życie ustawy. Do umów o kredyt hipoteczny oraz umów o kredyt konsumencki, zawartych przed dniem wejścia w życie ustawy, stosuje się przepisy dotychczasowe.